Τζουτζού, βουντού και… αποκλεισμός

18/11/2025

Γράφει ο Παναγιώτης Τράγος

«Με γκαντέμιασε». «Έχω γκίνια». «Μου έκανε βουντού». «Με μάτιασε». «Μου έκαναν μάγια».

Αυτές οι εκφράσεις και τόσες άλλες είναι μέρος της καθημερινότητάς μας. Έχουμε φτάσει στο 2025 αλλά ακόμη κι όσοι δεν πιστεύουν πλέον σε αυτά, κάάάάποια στιγμή θα πετάξουν μια κουβέντα.

Ειδικά αν μιλάμε για τον αθλητισμό από την πλευρά του φιλάθλου / οπαδού, ή για το στοίχημα, από την πλευρά του παίκτη. Και υπάρχει μια Ήπειρος που ακόμη ζει και αναπνέει με τις μαγείες και τα βουντού. Η Αφρική…

Βρέθηκε η αιτία του αποκλεισμού της Νιγηρίας

«Καλά ρε μεγάλε, σου ήρθε σήμερα να γράψεις για βουντού και μαγείες», θα μου πείτε.

Να σας πως ότι έχετε τέρμα άδικο; Δεν γίνεται.

Αλλά να, όλη μέρα χθες γέλαγα με τις δηλώσεις του προπονητή της Νιγηρίας. Και ότι μου προσφέρει γέλιο, το εκτιμώ όσο τίποτα άλλο. Η Νιγηρία είναι οριστικά εκτός του Μουντιάλ του 2026.

Χάνει δεύτερο Παγκόσμιο Κύπελλο στη σειρά. Μπορεί να συνεχίζει να βγάζει καλούς παίκτες, αλλά το όλο οικοδόμημα του ποδοσφαίρου εκεί νοσεί.

Και νοσεί πολύ βαριά η ομοσπονδία. Από οφειλόμενους μισθούς πενταετίας και βάλε, με τους παίκτες να μποϊκοτάρουν προπόνηση πριν από το ματς με την Γκαμπόν. Από κακοδιαχείριση οικονομικών. Από ότι μπορείτε να φανταστείτε.

Αλλά δεν έμεινε εκτός Μουντιάλ από όλα αυτά. Φταίνε τα τζουτζού (juju) και μόνο τα τζουτζού.

Τα τζουτζού

Δε νομίζω να μην ξέρετε τι είναι τα τζουτζού. Όχι;

Ε, δεν κάνουμε δουλίτσα έτσι όμως. Τα τζουτζού είναι παραδοσιακές πνευματικές πρακτικές, γούρια, φυλαχτά και όλα τα συναφή σε διάφορες αφρικανικές χώρες. Φυσικά ιδιαίτερα διαδεδομένα είναι τα τζουτζού στο ποδόσφαιρο σε πολύ μεγάλα ντέρμπι, σε ματς πρόκρισης κ.τ.λ.

Τι περιλαμβάνουν;

• Μικρά αντικείμενα που μπορεί να είναι κόκκαλα, δέρμα ζώου, ή βότανα, η μαντζούνια και τα κρύβουν στα δοκάρια, στα σημαιάκια ή ακόμη και σε τσάντες στον πάγκο.
• Φυλαχτά που επίσης τοποθετούνται εντός γηπέδου ή στον πάγκο.
• Αλάτι με το οποίο περνάνε τις γραμμές του γηπέδου.
• «Ντουζάκι» παικτών με ειδικό «ευλογημένο» νερό.
• Ειδικές τελετές από θεραπευτές τόσο υπέρ της ομάδας όσο και «κατά» του αντιπάλου, στα αποδυτήρια συνήθως.

Φυσικά και όλα αυτά δεν καθορίζουν ένα αποτέλεσμα ενός αγώνα. Ή μήπως το κάνουν;

«Μας έκαναν βουντού»

Εκτός εαυτού ήταν ο προπονητής της Νιγηρίας κατά τη διάρκεια της διαδικασίας των πέναλτι στο ματς με το Κονγκό την Κυριακή. Απευθυνόταν συνεχώς σε έναν άνθρωπο στον πάγκο του Κονγκό λέγοντάς του να σταματήσει τα βουντού – τζουτζού που έκανε.

Όταν πια η ομάδα του αποκλείστηκε, όρμησε στον συγκεκριμένο τύπο και αμέσως μετά ήταν ξεκάθαρος στις δηλώσεις του.

«Σε κάθε εκτέλεση πέναλτι ένας από το τεχνικό τιμ του Κονγκό μας έκανε βουντού. Έριχνε κάτι σα νερό και ύψωνε τα χέρια του», είπε ο έξαλλος Έρικ Τσέλε.

Πήραν τόσο σοβαρά (!) αυτά που είπε, που η ομοσπονδία του Κονγκό διέψευσε επίσημα ότι έκαναν βουντού!

Διάσημες ιστορίες αφρικανικής τρέλας

Πάμε να δούμε μερικές από τις πιο διάσημες ιστορίες με βουντού και τζουτζού στην Αφρική;

Πιθανότατα θα έχουμε και φρέσκες στο επερχόμενο Μουντιάλ.

• CECAFA Cup 2003 (ένα τουρνουά Εθνικών ομάδων Ανατολικής και Κεντρικής Αφρικής) η Ρουάντα παίζει με την Ουγκάντα: Ο γκολκίπερ της πρώτης (Μόσι) κατηγορείται ότι βάζει τζουτζού στο τέρμα του. Πριν από μια εκτέλεση πέναλτι, επιθετικός της Ουγκάντα πηγαίνει να τα αφαιρέσει, γίνεται χαμός, αρκετά λεπτά διακοπή. Δεν… βρέθηκαν επισήμως τα τζουτζού αλλά οι διαιτητές αποδέχτηκαν ότι κάτι υπήρχε στο τερέν!
• Τελικός Τσάμπιονς Λιγκ Αφρικής το 2010, Μαζέμπε εναντίον Εσπεράνς: Οι παίκτες και οι άνθρωποι της Εσπεράνς κατηγόρησαν τη Μαζέμπε ότι είχε στα αποδυτήρια θεραπευτή που έκανε τελετές εναντίον τους. Έχασαν με 6-1 συνολικό σκορ. Έξαλλοι οι οπαδοί κατηγορούσαν τον… μάγο θεραπευτή για τον αποκλεισμό. Η Μαζέμπε το διέψευσε, η Αφρικανική Ομοσπονδία έκανε έρευνα και δεν βρήκε κάτι. Ε, πως να δικαιολογήσεις τέτοιο διασυρμό
• Καμερούν, Μουντιάλ 1990: Όταν η παρέα του Ροζέ Μιλά, του Τόμας Ν’ Κόνο και του Φρανσουά Ομάμ-Μπιγίκ κέρδισε στην πρεμιέρα του ομίλου την Αργεντινή, έγινε ένας χαμός. Κατηγορήθηκε (το Καμερούν) για τελετουργίες στο ξενοδοχείο και στα αποδυτήρια, από μάγους που είχαν ταξιδέψει για να βοηθήσουν την αποστολή. Μάλιστα για εκείνο το ματς είχαν πει και για ειδικές τελετές στα δοκάρια (!) πριν από τη σέντρα. Δεν αποδείχθηκε κάτι, ακόμη… ψάχνουν οι Αργεντίνοι.
• Γκάνα, στα ντέρμπι Ασάντε Κοτόκο με Χαρτς οφ Όακ: Οι δύο μισητοί αντίπαλοι σύλλογοι στην Γκάνα έχουν παρελθόν, παρόν και μέλλον στα τζουτζού, στις μαγείες και στα βουντού. Σχεδόν σε κάθε ματς θα δεις αντίπαλο να προσπαθεί να κλοτσήσει εκτός τερέν κάτι που έφερε παίκτης της άλλης ομάδας. Πηγαίνουν και τσεκάρουν τα δοκάρια για φυλαχτά και τζουτζού, κάνουν τελετές στα αποδυτήρια κ.τ.λ. Αυτά έχουν αποδειχθεί ☺ και κάθε φορά όλοι περιμένουν τι νέο θα σκαρφιστούν εκατέρωθεν.
• Προκριματικά Μουντιάλ 2006, Ακτή Ελεφαντοστού – Καμερούν: Πριν από τη σέντρα αρκετοί παίκτες της Ακτής Ελεφαντοστού έκαναν χαμό ζητώντας να… ξεθαφτεί αυτό που έθαψαν οι Καμερουνέζοι στη σέντρα και αρνούνταν να ξεκινήσει το ματς. Δεν έγινε… εκταφή, ούτε ανασκαφή.
• Τουρνουά COSAFA Cup (για ομάδες από τη Νότια Αφρική) 2021, Τανζανία – Ζάμπια: Ο ποδοσφαιριστής Κίπρε της Τανζανίας είδε κάτι στα δοκάρια της Ζάμπια, το πήρε και το πέταξε μακριά προς τον πάγκο. Έξαλλοι οι παίκτες της Ζάμπια του επιτέθηκαν και υπήρξε διακοπή. Ήταν ένα τζουτζού φυλαχτό.
• Τα αδέρφια Τουρέ (Κόλο, Γιαγιά), ο Σαμουέλ Ετό, ο Εμανουέλ Αντεμπαγιόρ, ο Ασαμόα Γκιάν και πολλοί ακόμη διάσημοι Αφρικανοί ποδοσφαιριστές έχουν κατηγορηθεί για τζουτζού και «μαραμπού», όλοι τα έχουν διαψεύσει.

Τελικά, η Νιγηρία αποκλείστηκε από το Μουντιάλ του 2026 λόγω τζουτζού, βουντού, μαγείας από το Κονγκό, ή επειδή είναι ένα μάτσο χάλια από την κορυφή ως τα νύχια;